PANDURI

  1. Historia instrumentu
    Panduri jest jednym z najstarszych gruzińskich instrumentów, a jego historia sięga czasów przedchrześcijańskich. Ludność zamieszkująca region Kachetii, wykorzystywała go do akompaniowania pieśni, tańców i opowieści ludowych. Instrument pełnił funkcję nie tylko muzyczną, lecz był narzędziem, które pomagało przekazywać historie i tradycje drogą ustną.
    Mimo długiego rodowodu, panduri nadal ewoluuje. Współcześnie można je usłyszeć nie tylko w tradycyjnych zespołach grających muzykę ludową, ale także w nowoczesnych produkcjach muzycznych, gdzie artystyczne eksperymenty łączą tradycję z nowoczesnością.
  2. Budowa instrumentu
    Instrument jest wykonany z drewna orzecha włoskiego, wiśni lub morwy. Charakterystyczny trójkątny kształt nadaje mu unikalny wygląd. Gryf jest umieszczony na pudle rezonansowym, z drewnianym mostkiem, na który naciągnięte są najczęściej trzy nylonowe struny o tej samej długości i grubości (lari, dzali, alka- E,C,A). Panduri zazwyczaj jest konstruowane z jednego kawałka drewna. W zależności od regionu, instrumenty te przybierają kształt: wiosła, łodzi, lub gruszki. Na górnej płycie znajduje się kilka otworów.
    W 1934 roku Kirił Waszakidze stworzył panduri tenorowe z 12 progami. Ta innowacja pozwoliła gruzińskim muzykom używać instrumentu nie tylko do akompaniamentu, ale także do wykonywania solowych partii.
  3. Powiązania z muzyką etniczną
    Panduri odgrywa kluczową rolę w gruzińskiej historii. Jego korzenie sięgają setek lat, a instrument zawsze był ściśle związany z tradycjami i folklorem tego regionu. Wśród Gruzinów panuje przekonanie, że panduri powinno znajdować się w centralnej części każdego domostwa. Instrument prezentowano z okazji ważnych wydarzeń rodzinnych, a przy jego akompaniamencie wykonuje się pieśni solowe i poematy heroiczne. W przeszłości na panduri grano w czasie uczt, wesel, lub świąt religijnych. W prowincji Kachetia instrument towarzyszy pieśniom kierowanym do duchów Batonebi, aby pomóc ciężko chorym dzieciom. Świadczy to o starożytnym rodowodzie panduri.
    Instrument służył do akompaniowania gruzińskich jednoczęściowych pieśni Mro i Mokhran. Często towarzyszyły mu gruzińskie dudy. Panduri to nie tylko narzędzie muzyczne, ale także istotny element dziedzictwa kulturowego, który kontynuuje swoją rolę jako nośnik tradycji i brzmienia regionu.
    Według gruzińskich tradycji panduri to symbol szczęścia, przez co chowano go z pola widzenia w okresie żałoby. Gdy czas ten dobiegał końca, głowa rodziny brała instrument, uderzała w struny i śpiewała pieśń, a następnie przekazywała go pozostałym członkom rodziny, aż cała wieś mogła grać i śpiewać piosenki. Tradycja, zwana otwieraniem panduri była szeroko rozpowszechniona w regionach Gruzji Wschodniej. Według zapisów historycznych z X instrumenty podobne do panduri można spotkać wśród innych nacji. Ormianie mają Pandrini, Persowie - Tanburi, Ukraińcy - Bandurę, a Arabowie – Tonbur.